Wat is het verschil tussen een houtkachel/houthaard, open haard, allesbrander en een gashaard?

Niets gaat boven de beleving van een echt houtvuur. Het geluid, de geur en de levendige vlammen creëren een heel bijzondere sfeer in je huis. Als je besluit dat je graag een haard of kachel wilt laten plaatsen in je woning, dan zijn er meerdere opties. Wanneer je je oriënteert op het plaatsen van haard of een kachel, kom je verschillende omschrijvingen tegen van haarden, kachels en andere toestellen. We zetten graag de verschillende omschrijvingen en mogelijkheden op een rij.

Het verschil tussen een open haard en een inzet houthaard/houtkachel

Met name in oudere woningen vind je nog een klassieke open haard. Een open haard is gezellig en geeft je een heel directe beleving van het vuur. De klassieke open haard kent echter ook een groot aantal nadelen.

1. Rendement van een open haard en een inzet houthaard/houtkachel

Een open haard lijkt veel warmte af te geven, maar het gaat hier slechts om stralingswarmte. Een houtkachel of inzet houthaard geeft daarentegen ook convectiewarmte, hete lucht die de hele ruimte op temperatuur brengt. Achter de deuren van een inzet houthaard wordt een hogere temperatuur bereikt. Daardoor verloopt de verbranding van het hout schoner, vollediger en efficiënter. Een inzethaard geeft meer warmte en meer rendement. Dat verschil in rendement is groot: een open haard heeft een rendement van rond de 15%, terwijl een inzet houthaard een rendement heeft vanaf 80%. Dat betekent dat je met een inzethaard aanmerkelijk minder hout nodig hebt om een ruimte prettig te verwarmen dan met een open haard.

2. Onderhoud en veiligheid van een open haard en een inzet houthaard/houtkachel

Ook qua onderhoud heeft een inzet houthaard of houtkachel voordelen ten opzichte van een traditionele open haard. Bij een open haard blijven er veel resten en assen achter, die zich makkelijk verspreiden in de woonkamer. Bij de inzethaard zijn er door de efficiënte verbranding ten eerste minder resten en ten tweede blijven deze resten in de inzethaard. Het opruimen en schoonhouden van de omgeving van de houthaard/houtkachel is veel eenvoudiger. Ook is een inzethaard veiliger. Waar je een open haard altijd in de gaten dient te houden, houdt een inzet houthaard/houtkachel met een deur de eventuele vonken tegen.

Het is dus raadzaam om een traditionele open haard te laten vervangen door een inzethaard. Inzet houthaarden en houtkachels zijn er in diverse afmetingen, dus in veel gevallen is het mogelijk om, eventueel met wat kleine aanpassingen, de inzethaard te plaatsen op de huidige plek van de open haard.

Wat is het verschil tussen een houthaard/houtkachel en een allesbrander?

Een allesbrander is een misleidende term. Een echte allesbrander voor thuisgebruik bestaat niet. Alleen de overheid beschikt over afvalovens, die je wel kunt omschrijven als allesbranders. Wanneer je thuis willekeurige brandstoffen gebruikt, breng je je eigen veiligheid en die van anderen in gevaar. Bovendien belast je het milieu meer dan nodig.

Wel bestaan er, ook binnen het assortiment van DRU, de zogenaamde multi-brandstof houtkachels. Deze houtkachels zijn zowel geschikt voor de verbranding van houtblokken, als voor bruinkoolbriketten en kolen. Maar ook in een multi-brandstof houtkachel kan en mag je niet alles stoken. De multi-brandstof houtkachels zijn op de website van DRU te herkennen door de afkorting ‘MF’ in de productnaam van de houtkachel. Je vindt deze in het assortiment vrijstaande houtkachels.

Verschillen tussen een houthaard, houtkachel en een gashaard

Twijfel je tussen een houthaard/houtkachel of een gashaard? Welk type haard het beste bij je past, is sterk afhankelijk van je persoonlijke situatie en voorkeur. Houthaarden en gashaarden verschillen over het algemeen enigszins in rendement: het rendement van een gashaard ligt rond de 85% of hoger. Er zijn echter ook hoogrendement houtkachels die vergelijkbare prestaties leveren. Vergelijk alle voor- en nadelen met de DRU keuzehulp.

Maak vooraf eerst de afweging welk type brandstof de voorkeur heeft. Heb je bijvoorbeeld voldoende ruimte voor de opslag van hout en vind je het geen probleem, maar juist gezellig om de haard of kachel aan te steken? Dan is een houthaard of houtkachel wellicht de juiste keuze. Wanneer je problemen ziet met betrekking tot de opslag van hout, en het liefst zo snel mogelijk wilt genieten met een druk op de knop, dan is een gashaard waarschijnlijk de beste optie. Ook de eisen die aan de afvoer worden gesteld, kunnen verschillen. Een houtkachel of houthaard heeft altijd een schoorsteen nodig die naar het hoogste punt van het dak leidt. Dat is bij een gashaard niet nodig.

Wanneer is een houtkachel of houthaard aan vervanging toe?

Er zijn in Nederland naar schatting 1,3 miljoen hout gestookte installaties, waarvan er een kleine miljoen waarschijnlijk ook echt gebruikt worden. Uit cijfers van het NHK, de Stichting Nederlandse Haarden- en Kachelbranche, valt iets opmerkelijks te herleiden waardoor deze strengere eisen nodig zijn om nadelige gezondheidseffecten te beperken: 75% van de inzethaarden en 68% van de vrijstaande kachels is ouder dan 15 jaar! Kachels ouder dan 10 jaar zijn aanzienlijk vervuilender dan nieuwe kachels. Er kan dus serieus de vraag gesteld worden of ‘haarden op leeftijd’ wel klaar zijn voor de toekomst. Het antwoord is simpelweg: Nee!

Redenen om naar een alternatief te zoeken

De keuze voor iets anders zou eigenlijk niet om strengere eisen moeten gaan, maar vooral om de gedachte dat je tegenwoordig kunt stoken met veel minder uitstoot van schadelijke stoffen. Dat maakt de warme gezelligheid van een hout gestookte haard toch een stuk plezieriger. Dit zijn nog drie redenen om een houthaard of houtkachel te vervangen:

• Een hoger rendement. Als voorbeeld: in de jaren ’70 en ’80 zijn er veel nieuwbouwwoningen verkocht met ingebouwde open haarden met slechte rendementen. In deze installaties wordt veel koude lucht naar binnengezogen. Er is zelfs sprake van ongezonde vervuiling door rookgassen die de woonruimte binnendringen. Het rendement is laag, soms zelfs negatief, omdat er sprake is van een ongecontroleerde verbranding. Daarnaast levert het nauwelijks warmte op; vrijgekomen warmte verdwijnt vrijwel geheel via het schoorsteenkanaal in plaats van naar de woonruimte.
• Lagere stookkosten. Een vrijstaande houtkachel heeft meestal een hoger rendement dan een inbouw- of inzethaard omdat de warmte rondom verspreid wordt. Je verstookt dus minder hout. Daarnaast zijn moderne houtkachels voorzien van warmtevasthoudende materialen, wat resulteert in een hogere verbrandingstemperatuur, optimale verbranding en een lagere uitstoot van schadelijke stoffen.
• Geïnvesteerd in een verkeerde houtkachel. Dat kan nog een reden zijn. Er zijn veel houtkachels gekocht op basis van ‘lage prijs’ die nu niet meer blijken te voldoen aan de strengere eisen.